Takie niezwykłe spotkanie ze stadem jeleni i łań mieliśmy dziś po zachodzie słońca na pograniczu Bieszczad i Beskidu Niskiego. Stado liczyło około 50 sztuk… Zdjęcia zostały wykonane w odległości zaledwie 200 metrów od zwierząt.
W Polsce występuje JELEŃ EUROPEJSKI. W populacjach jelenia szlachetnego występującego w Polsce wyróżnia się kilka ekotypów: jeleń bieszczadzki (największy i najsilniejszy), jeleń mazurski, jeleń wielkopolski i jeleń pomorski[.
Jeleń występuje we wszystkich większych kompleksach leśnych. Preferencje środowiskowe jeleni są zależne od pory roku. Głównym środowiskiem są nizinne i górskie lasy liściaste i mieszane. Z uwagi na rozłożyste poroże unikają terenów gęsto zakrzewionych.
Jelenie ubarwione są zazwyczaj jednolicie, tylko młode są cętkowane na bokach i grzbiecie. Latem brązowopłowe do rudawego, zimą szarawe, z ciemniejszym karkiem u samców. Na szyi mają dłuższe włosy tworzące rodzaj grzywy zachodzącej na kłąb. Jeleń pokryty jest krótkim i przylegającym włosem. Sierść jelenia szlachetnego jest w zimie siwo brunatna, a w lecie rdzawobrunatna i podlega wymianie dwukrotnie w ciągu roku. Wierzch głowy, szyja, podbrzusze i nogi są barwy ciemniejszej od reszty ciała. Ogon (kwiat) dochodzi do 15 cm długości.
Jeleń szlachetny występujący w Polsce może osiągać 2,5 m długości i wysokość w kłębie do 1,5 m. Masa ciała dużego jelenia dochodzi do 350 kg (maksymalnie 497 kg). Masa spotykanych w Polsce jeleni waha się w granicach 150-160 kg, przy czym największe rozmiary osiągają osobniki około 10 do 14 roku życia – samce 224 kg, samice 132 kg. Na zróżnicowanie w masie wpływ ma wiek oraz zasięg geograficzny osobników danej populacji. Najlepszą kondycję wykazują jelenie w wieku 7-12 lat. Ciężar zależny jest od obszaru występowania i dostępności pokarmu.
Jelenie mają bardzo dobry węch i słuch i są bardzo płochliwe.
Wszystkie podgatunki jelenia szlachetnego charakteryzują się dużym porożem (wieniec) o okrągłej tyce i zróżnicowanej liczbie odnóg. Poroże zrzucane jest na przełomie lutego i marca (młode byki dopiero w kwietniu) i zaczyna odrastać wczesną wiosną, osiągając największe rozmiary na początku lata u około 12-14-letnich osobników.
Z natury jest zwierzęciem dziennym, ale pod wpływem czynników zewnętrznych (obecność drapieżników, ludzi) zakłócających jego spokój i poczucie bezpieczeństwa prowadzi głównie nocny tryb życia, w dzień ukrywając się w leśnych gęstwinach. Rozpoczyna żerowanie po zmierzchu, a nad ranem wraca do swojej kryjówki. W ciągu dnia żeruje w miejscach, w których nie wyczuwa żadnego zagrożenia. Jelenie śpią tylko 60-100 minut na dobę.
Pożywienie jeleni stanowią pędy, liście, kora i owoce drzew i krzewów, trawy, zboża, zioła, ziemniaki, buraki, a zimą zeschnięte trawy, mchy, porosty, pączki i młode pędy drzew iglastych. Wychodzą też na pola uprawne skuszone burakami, kapustą, ziemniakami i zbożami.
Jelenie żyją w stadach, w gwarze myśliwskiej nazywanych chmarami. Stadu przewodzi łania licówka, która musi prowadzić tegoroczne młode cielę. Przepisy wykonawcze polskiego prawa łowieckiego zakazują strzelania do licówki podczas polowania.
Byki, szczególnie podczas rykowiska, korzystają z kąpieli błotnych w tzw. kąpieliskach. Następnie ocierają się o drzewa (malują), w celu pozbycia się pasożytów. W czasie rykowiska mogą one tracić nawet od 10 do 15% masy ciała, gdyż w tym czasie jeleń byk nie pobiera pokarmu.
Rykowisko jeleni rozpoczyna się w drugiej połowie września. Byki i łanie osiągają dojrzałość płciową w drugim roku życia, ale do rozrodu przystępują zwykle samce powyżej 5 roku życia (najczęściej byki w wieku od 7. roku życia wzwyż). Łanie rodzą pierwsze młode w wieku 3 lat. Po ok. 234 dniach ciąży, samica rodzi w ukryciu jedno, rzadziej dwa młode, zwane cielętami. Poród przypada na maj-czerwiec. Kiedy tylko młode są zdolne do wędrówki za matką, co następuje po kilku dniach od narodzin, razem z nią dołączają do stada. Żółtawobiałe plamki na bokach i grzbiecie młodych zanikają jesienią. Cielęta żywią się mlekiem matki przez 8-10 miesięcy, pozostając przy niej do trzeciego roku życia.
Ciekawostką jest, że jelenie byki w okresie rykowiska (3-4 tygodni) w ogóle nie żerują, pijąc jedynie wodę. W tym czasie byki tracą nawet 20% masy swojego ciała. Po okresie rykowiska byki zaszywają się w ostojach, regenerując siły i stopniowo odbudowując swoją masę.
Jeleń na wolności żyje do 12-15 lat (zdarzają się nawet osobniki 20-letnie). W warunkach fermowych do 23 lat.
Powyższe informacje pochodzą ze strony: https://pl.wikipedia.org/wiki/Jele%C5%84_szlachetny
